Niemal sto lat temu w serii Biblioteka Narodowa ukazało się pierwsze wydanie Pana Tadeusza przygotowane przez Stanisława Pigonia. Opracowanie to, powszechnie uznawane za wzorcowe, wciąż służy czytelnikom szukającym wyczerpujących objaśnień. Dotąd opublikowano jego czternaście wydań, z tym że od wydania dziesiątego kolejne edycje uzupełniał Aneks Juliana Maślanki, aktualizujący stan badań oraz bibliografię.

W Roku Romantyzmu Polskiego Wydawnictwo Ossolineum oddaje do rąk czytelników nowe wydanie Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, w opracowaniu Aliny Kowalczykowej. Tom ukazuje się w serii Biblioteka Narodowa jako piętnasta edycja dzieła. Autorka opracowania pisała swój Wstęp z myślą zwłaszcza o młodzieży szkolnej i nauczycielach, a także o szerokim gronie współczesnych odbiorców. Przystępnie i zajmująco przedstawiła zarówno najważniejsze wydarzenia z życia Adama Mickiewicza, które wpłynęły na powstanie i charakter dzieła, jak i samo dzieło.  

„Poemat ten zawsze sprawiał niemałe kłopoty interpretatorom, poczynając od jego genezy, tematyki i stylu – podkreślała badaczka. – Wiele wątków można w nim uznać za dominujące. Może rzeczywiście autor uciekał od emigranckich kłótni we wspomnienia, a może po prostu pod wpływem znajomości z Jamesem Fenimore’em Cooperem, amerykańskim prozaikiem, którego poznał w Rzymie, zechciał spróbować sił w powieści (co prawda pisanej wierszem); bo można też ujrzeć w tym utworze powieść, bardzo – jak na ów okres – nowoczesną, opartą na realiach, które Mickiewicz czerpał i zapamiętał z najlepiej mu znanych okolic i wydarzeń”.

Nie sposób dzisiaj myśleć o poemacie / powieści Pan Tadeusz, nie pamiętając o odczytaniu i interpretacji tego utworu przez Stanisława Pigonia. Wierzymy, że podobnie będzie z komentarzem Aliny Kowalczykowej. Oba opracowania wybitnych znawców romantyzmu będą stale obecne w ofercie Wydawnictwa Ossolineum. Zgodnie z tradycją Biblioteki Narodowej mają one ten sam numer w serii (I 83), na okładce każdego tomu zostało więc umieszczone również nazwisko autora opracowania.